ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΚΛΑΠΠΑ*
Νέες τεχνολογίες διεισδύουν σε κάθε τομέα της ζωής φέρνοντας αλλαγή και συνήθως βελτίωση στην ποιότητα ζωής αλλά και ταυτοχρόνως την ανάγκη για μόρφωση, για συνειδητή διαχείριση και χρήση της τεχνολογίας. Δεδομένου συνήθως ότι η τεχνολογία εξελίσσεται πολύ γρηγορότερα από τη μέση μόρφωση μιας κοινωνίας, οφείλουμε να διασφαλίσουμε όσο περισσότερο τα αδύνατα σημεία που συντρέχουν κίνδυνο σε μια κοινωνία.
Όσον αφορά τα χρηματοοικονομικά δρώμενα, η τεχνολογία εξελίσσεται και ενσωματώνεται καθοριστικά σε κάθε υπηρεσία, προϊόν, συναλλαγή, κ.τλ., ενώ ταυτόχρονα επικρατεί παγκοσμίως χαμηλό επίπεδο μόρφωσης στα θέματα «περί χρημάτων», ο λεγόμενος χρηματοοικονομικός αναλφαβητισμός. Η Κύπρος βρίσκεται αντιμέτωπη με αυτό το θέμα εδώ και αρκετά χρόνια, γεγονός που αποδεικνύεται από τις οικονομικές κρίσεις που σχετίζονται κυρίως με την ανάληψη υπερβολικού ρίσκου. Η έλλειψη πειθαρχημένης αποταμίευσης, σε σύγκριση με άλλες αναπτυγμένες χώρες επιδρά στη ζωή των πολιτών με αρνητικές αλυσιδωτές επιπτώσεις, με αποτέλεσμα να οδηγεί στην ανάγκη υπερδανεισμού ή στην υπερβολική χρήση δανεισμού με ψηλό κόστος, στην έλλειψη επίτευξης διαφοροποιημένου επενδυτικού χαρτοφυλακίου και μεταγενέστερα προκαλώντας μειωμένο βιοτικό επίπεδο κατά τη συνταξιοδότηση.
YΠΕΡΒΟΛΙΚΗ ΑΝΑΛΗΨΗ ΡΙΣΚΟΥ
Μελέτες που έχουν διεξαχθεί σχετικά με τους παράγοντες που οδηγούν σε μια οικονομική κρίση, παρουσιάζουν μια τάση συμμετοχής από το ευρύ κοινό σε μη προσεγμένες ή λανθασμένες οικονομικές αποφάσεις που χαρακτηρίζονται από υπερβολική ανάληψη ρίσκου. Προς αντιμετώπιση και προληπτικά, η ενίσχυση των ατομικών ικανοτήτων όσον αφορά το να κατανοούν και να διαχειρίζονται τα οικονομικά τους θέματα με σύνεση και αποτελεσματικότητα, να λαμβάνουν ολοκληρωμένες και ενημερωμένες αποφάσεις για οικονομικά ζητήματα, όπως οι αποταμιεύσεις, οι επενδύσεις, ο δανεισμός, είναι ουσιώδη συστατικά μιας κοινωνίας πολύ καλύτερα προετοιμασμένης να αντιμετωπίσει το όλο και πιο περίπλοκο οικονομικό τοπίο, όπως επίσης και την πιθανότητα μιας οικονομικής ύφεσης.
Κατανοώντας τους σημαντικούς κινδύνους που μπορεί να οξύνονται με την απουσία χρηματοοικονομικού αλφαβητισμού σε μια κοινωνία, ο Σύνδεσμος Χρηματοοικονομικών Αναλυτών Κύπρου (CFA Society Cyprus), τα τελευταία χρόνια, με διάφορες δραστηριότητες έχει δραστηριοποιηθεί στην προώθηση γνώσης, συνηθειών και συμπεριφορών που σχετίζονται με την ορθή απόφαση σε σχέση με την αποτελεσματική διαχείριση χρημάτων. Έχοντας υπόψη πως τα παιδιά και οι νέοι μιας κοινωνίας αποτελούν το μέλλον αυτής, η μεγάλη προσπάθεια του συνδέσμου έχει επικεντρωθεί σε μαθητές Δημοτικής και Μέσης Εκπαίδευσης με στόχο την προώθηση της χρηματοοικονομικής παιδείας. Για παράδειγμα από το έτος 2018 και σε εθελοντική βάση, έχουμε προβεί σε παρουσιάσεις σε άνω των 3.000 μαθητών. Οι παρουσιάσεις, που αναπτύσσονταν με διάρκεια τα σαράντα πέντε λεπτά, έχουν στόχο να ευαισθητοποιήσουν τους μαθητές ως προς την κυριότητα της σωστής διαχείρισης χρημάτων, τις έξυπνες συνήθειες εξοικονόμησης, τη σημαντικότητα της πειθαρχημένης αποταμίευσης, τις κατηγορίες επενδύσεων με το επακόλουθο ρίσκο ενός μη διαφοροποιημένου χαρτοφυλακίου, την αποφυγή παγίδων, όπως για παράδειγμα ο υπερδανεισμός, την εκμάθηση βασικών χρηματοοικονομικών εννοιών όπως ο ανατοκισμός, καθώς επίσης και τον σημαντικό ρόλο του προγραμματισμού της συνταξιοδότησης.
Είναι σημαντικό να αναφερθεί πως οι μαθητές και οι νέοι της σημερινής εποχής, μας κατέπληξαν με τη δίψα για γνώση σ’ αυτά τα θέματα. Αυτό είναι ένα πολλά υποσχόμενο σημάδι για ένα μεταβαλλόμενο τοπίο που θα ηγείται αύριο με πολύ πιο ικανό και προετοιμασμένο κόσμο.
Ο σύνδεσμος έχει επίσης συμβάλει καθοριστικά στην εισαγωγή του μαθήματος της χρηματοοικονομικής παιδείας στα περισσότερα ιδιωτικά σχολεία δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης παγκυπρίως, μέσω της διδασκαλίας σε μαθητές 16-17 χρόνων. Αξίζει να αναφερθεί και η εμπλοκή του συνδέσμου ως συμβούλου, στη διαμόρφωση της εθνικής στρατηγικής για τον χρηματοοικονομικό αλφαβητισμό, καθώς επίσης και η στενή συνεργασία του συνδέσμου με την «Ad-Hoc» Επιτροπή που συστάθηκε από τη Βουλή των Αντιπροσώπων για να προτείνει δράσεις για το μέλλον υπό τον συντονισμό της Κεντρικής Τράπεζας Κύπρου.
Μέσω του εθελοντισμού των μελών μας, ευελπιστούμε να έχουμε αντίκτυπο στην αποτελεσματική ευαισθητοποίηση και αντιμετώπιση του χρηματοοικονομικού αναλφαβητισμού στη χώρα μας, αλλά και στη μελλοντική στρατηγική που πρέπει να ακολουθηθεί. Είμαστε πεπεισμένοι ότι με εδραίωση της χρηματοοικονομικής παιδείας θα αυξηθεί και η χρηματοοικονομική ανθεκτικότητα των νέων γενεών.
*Μέλους εθελοντικής ομάδας χρηματοοικονομικού αλφαβητισμού, Χρηματοοικονομικών Αναλυτών Κύπρου)