Της Χάρις Βωβού
Αυξημένο καταγράφεται το ενδιαφέρον των γυναικών για εργασία στον τομέα της ναυτιλιακής βιομηχανίας. Σύμφωνα με τον Διευθυντή της ναυτιλιακής εταιρείας Scandro Μάριο Μιχαήλ, το ½ του προσωπικού που εργάζεται στο υπό κυπριακής σημαίας οχηματαγωγό επιβατικό πλοίο M/V Daleela είναι γυναίκες, οι οποίες έδειξαν μεγάλο ενδιαφέρον για να εργαστούν σε ένα ανδροκρατούμενο, μέχρι στιγμής, επαγγελματικό χώρο.
Όπως εξηγεί στο Economy Today ο κ. Μιχαήλ, το δρομολόγιο αυτό άνοιξε «25 νέες θέσεις εργασίας για τους Κύπριους, από τις οποίες οι μισές θέσεις αποτελούνται από νεαρές γυναίκες τόσο εντός του πλοίου όσο και στα γραφεία της εταιρείας». Με την πάροδο των χρόνων φαίνεται ότι υπάρχει αύξηση στη ζήτηση των εργαζομένων και ειδικά των γυναικών στη βιομηχανία της ναυτιλίας, σημειώνοντας θετικά αποτελέσματα κατά την απορρόφησή τους από την αγορά εργασίας.
«Αρκετές γυναίκες επιλέγουν πλέον το πλοίο»
Η εργασία της γυναίκας στον χώρο της κυπριακής ναυτιλίας χρονολογείται περισσότερο από έναν αιώνα πριν, κυρίως στη στεριά, ενώ πλέον υπάρχει μεγαλύτερη ζήτηση και μέσα στα πλοία, αναφέρει στο Economy Today η Co-CEO της TOTOTHEO MARITIME LTD, Πρόεδρος της WISTA International και Πρόεδρος της ΑΗΚ Δέσποινα Παναγιώτου - Θεοδωσίου. «Η Κύπρος είναι μια χώρα που θέλει να έχει γυναίκες στη ναυτιλία. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν αντιμετωπίζουμε δυσκολίες, αλλά οι γυναίκες υπάρχουμε και δραστηριοποιούμαστε στη ναυτιλιακή αγορά της Κύπρου από τη δεκαετία του 1970 και του 1980, δηλαδή από την αρχή της ανάπτυξης της κυπριακής ναυτιλιακής βιομηχανίας. Να διευκρινίσω όμως ότι όταν μιλάμε για ναυτιλία, αναφερόμαστε σε όλα τα ναυτιλιακά επαγγέλματα, δηλαδή το πλοίο αλλά και τους κλάδους παντός τύπου που υποστηρίζουν τη λειτουργία του πλοίου ―από τη τεχνολογία, τις συμβουλευτικές υπηρεσίες και τον νηογνώμονα μέχρι τις ασφάλειες και την ναυπηγοεπισκευή. Οι γυναίκες λοιπόν δραστηριοποιούνται ακόμη κυρίως στους κλάδους της στεριάς και πολύ πρόσφατα άρχισαν να μπαίνουν και στη θαλάσσια υπηρεσία. Το πλοίο καθαυτό μέχρι πρόσφατα παρέμενε «χώρος» καθαρά αντρικός. Όμως αρκετές γυναίκες επιλέγουν πλέον το πλοίο και έχουν φτάσει στο υψηλότερο αξίωμα της πλοιάρχου. Στην Κύπρο επίσης κυβέρνηση και ιδιωτικός τομέας συμπράττουν για να ενημερώσουν για τις πραγματικές συνθήκες του ναυτιλιακού επαγγέλματος στη θάλασσα και για τα οφέλη μιας τέτοιας επαγγελματικής επιλογής από τα σχολεία ακόμη, εκεί όπου αρχίζουν τα παιδιά να «ονειρεύονται» τι θα ήθελαν να γίνουν όταν μεγαλώσουν».
«Η ναυτιλία δεν έχει την «πολυτέλεια» να αποκλείσει τις γυναίκες»
Όπως υπογραμμίζει η κα Παναγιώτου - Θεοδωσίου, η έλλειψη εξειδικευμένου προσωπικού και ναυτικών προσφέρει την ευκαιρία σε γυναίκες να εργαστούν στον χώρο. «Αυτό που για μένα έχει ενδιαφέρον είναι η «μεγάλη εικόνα» η οποία μας δίνει την εξής πληροφορία: υπάρχει μεγάλη ανάγκη εξειδικευμένου προσωπικού στη ναυτιλία σε νέες θέσεις όπως τεχνολογίας, περιβάλλοντος κλπ. καθώς και αυξανόμενη έλλειψη ναυτικών, και έτσι η ναυτιλία δεν έχει την «πολυτέλεια» να αποκλείσει τις γυναίκες από αυτή τη δεξαμενή εργασίας. Άρα πρέπει να βρει τρόπους να τις ενσωματώσει στο δυναμικό της με τρόπο παραγωγικό και αποτελεσματικό. Πρέπει να βρούμε τρόπους να κάνουμε το ναυτιλιακό επάγγελμα ελκυστικό γενικότερα για άνδρες και γυναίκες και όπου υπάρχουν διαφορές να προσπαθούμε να τις διαχειριζόμαστε».
Έμφυλες διακρίσεις
Ωστόσο, προσθέτει, ότι η διάκριση λόγω φύλου είναι ένα από τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι εργαζόμενες στον χώρο. «Εδώ θα μιλήσω γενικά για το τομέα, σε παγκόσμιο επίπεδο, όπως το βλέπουμε από τη WISTA International. Τα θέματα που μπορεί να αντιμετωπίσει μια γυναίκα στη ναυτιλία είναι όπως αυτά που αντιμετωπίζει μια γυναίκα σε οποιονδήποτε εργασιακό χώρο, αν υπάρχουν έμφυλες διακρίσεις. Δηλαδή, χαμηλότερη αμοιβή για την ίδια ιεραρχικά θέση, ευνοϊκή μεταχείριση ανδρών για ιεραρχική εξέλιξη, περισσότερες ώρες δουλειάς για να αποδείξουν ότι είναι εξίσου καλές με τους άνδρες συναδέλφους κ.λπ. Γίνονται όμως προσπάθειες για να απαλειφθούν αυτές οι δυσκολίες. Για να έχουμε αποτελέσματα χρειάζονται ακόμη προσπάθειες για να αλλάξουν παγιωμένες νοοτροπίες, για να καλλιεργηθεί νέα κουλτούρα συμπερίληψης και αποδοχής της διαφορετικότητας. Αλλά θέλω και να τονίσω ότι οι γυναίκες δεν επιζητούν διαφορετική μεταχείριση λόγω φύλου, ζητούν ίσες ευκαιρίες και ισότιμη μεταχείριση».
Όπως συμπληρώνει, «πρόσφατα ο ΙΜΟ καθιέρωσε τη Διεθνή Ημέρα της Γυναίκας στη Ναυτιλία ως αναγνώριση της επαγγελματικής δραστηριοποίησης της γυναίκας στη ναυτιλία ―στο γραφείο και στο πλοίο― και με στόχο τη διασφάλιση ενός εργασιακού περιβάλλοντος ισότιμης μεταχείρισης, ίσων ευκαιριών και απρόσκοπτης εξέλιξης των γυναικών και σ’ αυτόν τον τομέα. Ως Πρόεδρος της WISTA International, που έχει στην «οικογένειά» της γυναίκες της ναυτιλίας και του εμπορίου από 55 κράτη, νιώθω περήφανη για τη συμβολή μας προς αυτή την κατεύθυνση. Ήταν ένα από τα αποτελέσματα μιας συνέργειας που άρχισε το 2018, οπότε ο ΙΜΟ ενέκρινε την αίτηση της WISTA International να της αποδοθεί το «consultative status, με τον οποίο ο οργανισμός έχει την ευκαιρία να προωθήσει την ποικιλομορφία και την επαγγελματική ένταξη των γυναικών. Και τον Ιανουάριο του 2020 υπογράφηκε Μνημόνιο Συνεργασίας μεταξύ IMO και WISTA International με σκοπό την τεχνική συνεργασία και τη διαρκή προώθηση της διαφορετικότητας μέσω ενισχυμένων και συντονισμένων δράσεων στη ναυτιλία», σημειώνει.
Co-CEO της TOTOTHEO MARITIME LTD, Πρόεδρος της WISTA International και Πρόεδρος της ΑΗΚ Δέσποινα Παναγιώτου - Θεοδωσίου
Έως και 40% οι εργαζόμενες στη ναυτιλία
«Οι Κύπριες έχουν ήδη μπει δυναμικά στη ναυτιλία, που παρόλο ότι είναι ένας κλάδος που εξακολουθεί να είναι αρκετά ανδροκρατούμενος, η κυπριακή ναυτιλία έχει αγκαλιάσει τις γυναίκες και προσφέρει ευκαιρίες καριέρας για όσες επιλέγουν τον τομέα αυτό. Το Υφυπουργείο Ναυτιλίας υποστηρίζει και ενθαρρύνει τις γυναίκες, ενώ παράλληλα οι ναυτιλιακές εταιρείες υιοθετούν τις εκστρατείες για την ισότητα των φύλων προγράμματά τους», σημειώνει στο Economy Today η συνιδρύτρια της ναυτιλιακής ασφαλιστικής εταιρείας Aphentrica Marine Insurance Brokers Ltd και Πρόεδρος της Ένωσης των Γυναικών της Ναυτιλίας και του Εμπορίου (WISTA) Κύπρου Άννα Βούργος.
«Στην Κύπρο, για παράδειγμα, το ποσοστό των γυναικών στον ναυτιλιακό τομέα είναι πολύ ψηλότερο και ίσως και μέχρι 40% του εργατικού δυναμικού στον τομέα, χωρίς όμως αυτό να καθρεφτίζεται και στα ποσοστά γυναικών στα κέντρα αποφάσεων». Ωστόσο, όπως εξηγεί «δυστυχώς δεν υπήρχαν αναλυτικά στοιχεία μέχρι τώρα. Τον Μάιο ανακοινώθηκαν τα αποτελέσματα της κοινής έρευνας που έγινε από τον διεθνή ναυτιλιακό οργανισμό ΙΜΟ και την WISTA International, τα αποτελέσματα της οποίας δείχνουν ότι το ποσοστό των γυναικών στα πλοία είναι 2% και 20% του εργατικού δυναμικού στον κλάδο γενικά. Αυτά τα ποσοστά αλλάζουν φυσικά από χώρα σε χώρα ανάλογα με την ναυτιλιακή παράδοση και κουλτούρα της κάθε χώρας», διευκρινίζει.
Οι γυναίκες στο εργατικό δυναμικό
Αναλυτικότερα, σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας για την πρόοδο των γυναικών στον ναυτιλιακό τομέα, «οι γυναίκες ναυτικοί αποτελούν το 2% του εργατικού δυναμικού του πληρώματος και βρίσκονται κυρίως στον τομέα της κρουαζιέρας, ενώ στις πλοιοκτήτριες εταιρείες αποτελούσαν το 34% του εργατικού δυναμικού. Επίσης, οι γυναίκες αντιπροσωπεύουν το 29% του συνολικού εργατικού δυναμικού στη γενική βιομηχανία και το 20% του εργατικού δυναμικού των εθνικών ναυτιλιακών αρχών στα κράτη μέλη».
Όπως διευκρινίζει η κα Βούργος, «εμείς σαν WISTA εργαζόμαστε να αλλάξουμε την αντίληψη ότι ο κλάδος είναι ανδροκρατούμενος, προσπαθούμε να ενισχύσουμε την ενημέρωση και παράλληλα να εκπαιδεύσουμε το κοινό να σκέφτεται διαφορετικά για να αγκαλιάσει τη ποικιλομορφία μέσα στη ναυτιλιακή βιομηχανία. Επιδιώκουμε να έχουμε περισσότερη αλληλεπίδραση με τις γυναίκες, διδάσκοντας και καθιστώντας τη νέα γενιά πιο ενημερωμένη όσον αφορά στις διαδρομές καριέρας στη ναυτιλιακή βιομηχανία, είτε αυτή είναι στη θάλασσα είτε στη στεριά. Μέσω του συνδέσμου μας, οι γυναίκες ηγέτες του κλάδου είναι σε θέση να μοιραστούν τις εμπειρίες τους από πρώτο χέρι με την νέα γενιά και να δώσουν πρακτικές συμβουλές για το πώς οι γυναίκες μπορούν να εμπλακούν στη ναυτιλιακή βιομηχανία και πώς μπορούν να ανέβουν σε θέσεις ηγεσίας και διοίκησης».
Ερωτηθείσα για το ποια είναι τα περισσότερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι εργαζόμενες στον τομέα της ναυτιλίας απαντά ότι «η ναυτιλία είναι γενικά ένας δύσκολος και απαιτητικός κλάδος με απαιτητικά ωράρια και πολλές προκλήσεις ανεξαιρέτως φύλου. Για την γυναίκα γίνεται ίσως δυσκολότερο όταν έχει οικογένεια, όπως και για όλες τις εργαζόμενες γυναίκες, αλλά με την σωστή αντίληψη και υποστήριξη από την οικογένεια, τους εργοδότες και το κράτος, αυτά τα υποτιθέμενα εμπόδια ξεπερνιούνται. Εξίσου σημαντικό όμως είναι οι ίδιες οι γυναίκες να πιστέψουν στον εαυτό τους ότι μπορούν, φτάνει να το θέλουν. Οι ευκαιρίες υπάρχουν. Στο χέρι μας είναι κατά πόσο θα τις κυνηγήσουμε», συμβουλεύει.
Συνιδρύτρια της ναυτιλιακής ασφαλιστικής εταιρείας Aphentrica Marine Insurance Brokers Ltd και Πρόεδρος της Ένωσης των Γυναικών της Ναυτιλίας και του Εμπορίου (WISTA) Κύπρου Άννα Βούργος
«Μεγαλύτερος ο αριθμός γυναικών στον χώρο»
Τα πρώτα δρομολόγια της ακτοπλοϊκής επιβατικής σύνδεσης Κύπρου - Ελλάδας έχουν ήδη αρχίσει από την Κυριακή 19 Ιουνίου, ημέρα όπου τελέστηκαν τα εγκαίνια του πλοίου. Εκεί κατά τη διάρκεια της ξενάγησης του εσωτερικού και εξωτερικού του χώρου, γνωρίσαμε την ναυπηγό του πλοίου Θεανώ Περδικάρη.
Σύμφωνα με την κ. Περδικάρη, η ανακαίνιση στο ναυπηγείο της Σαλαμίνας «διήρκησε δέκα ημέρες και περιλάμβανε την ανακαίνιση κοινόχρηστων χώρων, όπως του χώρου υποδοχής, του σαλονιού, του μπαρ, του εστιατορίου, καθώς και την αναβάθμιση των παροχών για άτομα με αναπηρία», συμπληρώνοντας ότι για την ανακαίνιση χρησιμοποιήθηκαν «όπως απαιτείται από τους Κανονισμούς, ΙΜΟ πιστοποιημένα υλικά, τα οποία προμηθεύτηκαν από την Ελλάδα και τη Βόρεια Ευρώπη». Επίσης σημειώνει ότι το πλοίο είναι «ιαπωνικής κατασκευής και χτισμένο το 1990-1991. Εκτελούσε παλαιότερα ταξίδια σε Κορέα - Κίνα, ενώ προτού έρθει στην Κύπρο, εκτελούσε ταξίδια σε Αίγυπτο - Σαουδική Αραβία».
Όπως εξηγεί, «το πλοίο διαθέτει τέσσερις σωσίβιες λέμβοι και 27 σωστικές σχεδίες, συνδεδεμένες με συστήματα εγκατάλειψης (Μ.Ε.S.), οι οποίες είναι επαρκείς για 800 άτομα. Διαθέτει σωστικά για 800 επιβάτες γενικά και για τον συγκεκριμένο πλου διαθέτει σωστικά για 400 επιβάτες, ενώ η χωρητικότητα των φορτηγών ανέρχεται περίπου στα 92 οχήματα μήκους 17 μέτρων».
Κληθείσα να σχολιάσει πώς είναι σήμερα τα πράγματα για να εργαστεί μια γυναίκα στον χώρο της ναυτιλίας, η κα Περδικάρη αναφέρει ότι «σε σχέση με το παρελθόν υπάρχει πολύ μεγαλύτερος αριθμός γυναικών στον χώρο και συναντά κανείς πλέον γυναίκες επαγγελματίες σε όλες τις βαθμίδες. Η ναυτιλία είναι παραδοσιακά ένας χώρος ανδροκρατούμενος, αλλά και ταυτόχρονα αξιοκρατικός. Οπότε θεωρώ ότι όποιος αγαπά αυτό που κάνει και αφοσιώνεται σε αυτό με πάθος μπορεί να διαπρέψει ανεξαρτήτως φύλου. Οι γυναίκες του χώρου είναι σε γενικές γραμμές πολύ αποτελεσματικές και καλά εκπαιδευμένες επαγγελματίες με τεχνική κατάρτιση και εμπειρία. Υπάρχουν πλέον και αρκετά παραδείγματα γυναικών που βρίσκονται στο τιμόνι μεγάλων εταιρειών πλοιοκτησίας και διαχείρισης πλοίων, κάτι που δεν συνέβαινε στο παρελθόν, οπότε παρόλο που σίγουρα υπάρχουν ακόμα μεγάλα περιθώρια για απορρόφηση γυναικών στον κλάδο, εντούτοις πιστεύω ότι η αγορά κινείται προς την σωστή κατεύθυνση», καταλήγει.
Ναυπηγός του πλοίου Daleela Θεανώ Περδικάρη
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Οι τελευταίες πινελιές στο πλοίο πριν την αναχώρηση