Της Έμιλυς Μίντη
Με το βλέμμα στραμμένο στο 2021, ο Υφυπουργός Τουρισμού, Σάββας Περδίος, σε συνέντευξη που παραχωρεί στο περιοδικό Economy Today, υπογραμμίζει ότι φέτος «δεν μπορούμε να περιμένουμε θαύματα» και προχωρεί ένα βήμα πιο πέρα, υποδεικνύοντας ποιοι παράγοντες θα συμβάλουν σημαντικά προκειμένου η Κύπρος να παραμείνει στον τουριστικό χάρτη. Ταυτόχρονα, στέλνει το μήνυμα ότι, εκτός από το Υφυπουργείο Τουρισμού, θα πρέπει να δράσει άμεσα και γρήγορα και ο ιδιωτικός τομέας, ώστε τους επόμενους δύο μήνες να έχουμε περισσότερες κρατήσεις, ενώ προσθέτει ότι οι ιδιώτες θα πρέπει να διαθέτουν ανοικτό μυαλό, ώστε να μπορούν να συνεργαστούν και με άλλες αγορές, πέραν των παραδοσιακών. Τονίζει ακόμα ότι αυτό που είναι κρισιμότατο για την Κύπρο είναι να συνεχιστεί η καλή επιδημιολογική εικόνα της χώρας και εξηγεί ποιο είναι το πλάνο του Υφυπουργείου για τη χειμερινή σεζόν.
-Ο Ιούνιος αποτελεί μήνα-ορόσημο για τον φετινό τουρισμό, αφού τρεις μήνες μετά την κρίση του κορωνοϊού ανοίγουν σε δύο φάσεις (στις 9 και 20 Ιουνίου) τα αεροδρόμια για 19 χώρες. Ποιος είναι ο απολογισμός σας και ποιοι οι σχεδιασμοί σας;
-Όλον αυτόν τον καιρό δουλέψαμε πάρα πολύ σκληρά προκειμένου να είμαστε σε θέση να ανοίξουμε ως τουριστικός προορισμός στις αρχές ή μέσα Ιουνίου. Ήταν ένας από τους στόχους που είχαμε θέσει και έχει επιτευχθεί. Η σκληρή δουλειά όμως συνεχίζεται, γιατί, παρόλο που θα αρχίσουμε να υποδεχόμαστε τους πρώτους τουρίστες τον Ιούνιο, εντούτοις δεν περιμένουμε ότι θα είναι ένας ιδιαίτερα καλός μήνας. Ο κόσμος θα πρέπει να αρχίσει να βρίσκει ξανά την ψυχολογία του και είναι ένας από τους λόγους που πιστεύουμε ότι οι περισσότεροι ίσως τουρίστες θα περιμένουν να εισέλθουμε για τα καλά στην καλοκαιρινή περίοδο και μετά να προγραμματίσουν τις διακοπές τους. Είναι πολύ σημαντικός ο παράγοντας της ψυχολογίας. Ωστόσο, όπως έχει διαμορφωθεί η κατάσταση, εκτός από τον Μάρτιο, τον Απρίλιο και τον Μάιο, τουριστικά έχουμε χάσει και τον Ιούνιο και τον Ιούλιο, συνεπώς και πάρα πολλά έσοδα. Προσβλέπουμε ότι, στην καλύτερη περίπτωση, φέτος θα χάσουμε μέχρι και το 70% των εσόδων σε σχέση με πέρσι. Γι’ αυτό και όλη αυτή η μεγάλη προσπάθεια που καταβάλαμε για να καταφέρουμε να ανοίξουμε ως προορισμός τον Ιούνιο (το συντομότερο δυνατόν) ήταν για να ανοίξουν οι επιχειρήσεις, να δουλέψουν και να περιορίσουν τις ζημιές τους, αλλά και για να εργαστεί όσο το δυνατόν περισσότερος κόσμος. Σίγουρα δεν μπορούμε να περιμένουμε θαύματα, προσπαθούμε όμως να μετριάσουμε τις ζημιές.
Οι ζημιές
-Πού κυμαίνεται το κόστος από τις ζημιές; Πώς μεταφράζεται η απώλεια του 70% των εσόδων;
-Το κόστος από τις ζημιές υπολογίζεται ότι θα αγγίξει τα €2 δισ., τα οποία ασφαλώς δεν μπορούν να καλυφθούν, αφού πέρσι τα συνολικά έσοδα από τον τουρισμό ανήλθαν στα €2,7 δισ. Τώρα, προσπαθούμε να σώσουμε περίπου €700 εκατ. - €800 εκατ.
-Με δεδομένο το γεγονός ότι ο Ιούνιος και ο Ιούλιος είναι χαμένοι μήνες, πού επικεντρώνετε πλέον την προσοχή σας; Ο χειμερινός τουρισμός θα μπορούσε να αναχαιτίσει μέρος από τις απώλειες;
-Φέτος θα επικεντρωθούμε πάρα πολύ –περισσότερο από κάθε άλλη χρονιά– στον χειμερινό τουρισμό. Όμως, εκείνο που είναι κρισιμότατο για την Κύπρο είναι αυτά τα πολύ καλά αποτελέσματα που είχαμε σε ό,τι αφορά τη διαχείριση της κρίσης από τον κορωνοϊό να συνεχίσουν και κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού. Αν και οι τουρίστες που θα έρθουν τον Ιούλιο και τον Αύγουστο θα είναι πολύ λιγότεροι σε σχέση με πέρσι, είναι πάρα πολύ σημαντικό αυτούς τους δύο μήνες η χώρα μας να παραμείνει στην κατηγορία των χωρών που κατέγραψαν πολύ καλές επιδόσεις σε ό,τι αφορά τη διαχείριση της κρίσης από την πανδημία. Εξίσου σημαντικό είναι να αποδείξουμε στους εταίρους μας στο εξωτερικό ότι είμαστε μια χώρα ασφαλής, ότι γνωρίζουμε να διαχειριζόμαστε κρίσεις καθώς και άλλα σημαντικά θέματα ασφάλειας και υγείας, ώστε να είμαστε στις χώρες οι οποίες θα επωφεληθούν από τον τουρισμό του φθινοπώρου και του χειμώνα. Είμαι πεπεισμένος ότι υπάρχει ένα μερίδιο της αγοράς που δεν θα καταφέρει να ταξιδέψει το καλοκαίρι και θα το αφήσει προς το τέλος της σεζόν.
Οι κρατήσεις
-Ποια είναι η εικόνα σε σχέση με τις κρατήσεις που υπήρχαν για Ιούλιο και Αύγουστο;
-Σίγουρα υπήρξαν ακυρώσεις για τους μήνες του καλοκαιριού, όμως πολλοί τουρίστες που ήθελαν να ταξιδέψουν στην Κύπρο έχουν μεταφέρει την κράτησή τους είτε προς το τέλος του χρόνου ή ακόμα και για του χρόνου. Πολλές κρατήσεις δεν μπορούμε να τις υπολογίσουμε για φέτος και πιστεύω πως σε μεγάλο βαθμό θα πρέπει τους επόμενους δύο μήνες να λειτουργήσει αρκετά γρήγορα και άμεσα ο ιδιωτικός τομέας, για να έχουμε όσο το δυνατόν περισσότερες κρατήσεις για φέτος. Μιλάμε για ένα μείγμα τριών πραγμάτων αυτή τη στιγμή: κρατήσεις που προϋπήρχαν και παρέμειναν, κρατήσεις που μεταφέρθηκαν προς το τέλος του 2020 και κρατήσεις που μεταφέρθηκαν για του χρόνου. Όσον αφορά δε γενικότερα τις ακυρώσεις, σε αυτό το πλαίσιο έχει ψηφιστεί το νομοσχέδιο με το οποίο παραχωρείται το δικαίωμα σε οργανωτές ταξιδιών, τουριστικές ή ξενοδοχειακές επιχειρήσεις να εκδίδουν στα αντισυμβαλλόμενα μέρη πιστωτικές σημειώσεις για προπληρωμές που έχουν λάβει σε περιπτώσεις ακυρώσεων συμβάσεων.
-Ανεξαρτήτως των χωρών που έχουν ενταχθεί στις κατηγορίες Α΄ και Β΄ για διενέργεια πτήσεων από τις 9 και 20 Ιουνίου, σε ποιες χώρες αποφασίσατε να κινηθείτε στρατηγικά πέραν των παραδοσιακών μας αγορών;
-Ασφαλώς η Βρετανία, η Ρωσία και η Σουηδία, που αποτελούν παραδοσιακές αγορές για την Κύπρο, συνεχίζουν να μας ενδιαφέρουν. Όμως, όπως έχει εξελιχθεί η κατάσταση, φέτος θα πρέπει να δούμε και νέες αγορές. Ως εκ τούτου, έχουμε εξετάσει και έχουμε δει όλες τις χώρες που είναι εντεταγμένες στην Εθνική Στρατηγική Τουρισμού και έχουμε επισπεύσει και εντατικοποιήσει τις προσπάθειες προσέλκυσης τουριστών από τις αγορές αυτές. Κινηθήκαμε τόσο σε επίπεδο προβολής όσο και σε επίπεδο συνεργασίας με τους οργανωτές ταξιδιών. Αναφέρομαι βεβαίως σε χώρες όπως είναι η Γερμανία, η Ελβετία, η Αυστρία, το Ισραήλ, η Νορβηγία, η Δανία, η Πολωνία, η Ολλανδία, η Γαλλία. Χώρες που ήταν μεν εντεταγμένες στην Εθνική Στρατηγική, αλλά θα τις προσεγγίζαμε με έναν διαφορετικό και πιο έντονο τρόπο. Λόγω της κατάστασης που έχει δημιουργηθεί, κινηθήκαμε προς τις χώρες αυτές νωρίτερα από ό,τι περιμέναμε, γιατί υπό κανονικές συνθήκες δεν θα προλαβαίναμε φέτος να είχαμε τις αγορές αυτές. Έτσι, τις τελευταίες εβδομάδες, η προσπάθειά μας ήταν να εξαργυρώσουμε τα καλά αποτελέσματα της Κύπρου όσον αφορά το θέμα της διαχείρισης της πανδημίας.
-Κάθε πόσο θα αναθεωρείται ο κατάλογος των χωρών για τις οποίες θα επιτρέπεται η διενέργεια πτήσεων;
-Ο κατάλογος των χωρών για τις οποίες θα επιτρέπεται η διενέργεια πτήσεων θα αναθεωρείται κάθε εβδομάδα.
Η εθνική στρατηγική
-Η κατάσταση όπως έχει διαμορφωθεί αλλάζει καθόλου την Εθνική Στρατηγική Τουρισμού;
-Για την ακρίβεια, δεν αλλάζει ούτε το πλάνο μας ούτε τη στρατηγική μας. Ήταν επιλογή μας να καταρτίσουμε νέα στρατηγική για τον τουρισμό, για να προλάβουμε την επόμενη κρίση. Αισθανόμασταν ότι η Κύπρος θα έπρεπε να ακολουθήσει μια νέα πορεία και να μην κινείται μόνο προς τις παραδοσιακές αγορές. Βλέπαμε ότι χρειαζόταν να εξετάσουμε και άλλες μορφές τουρισμού, άλλες εθνικότητες, άλλες ηλικίες, ούτως ώστε, όταν θα ερχόταν η επόμενη κρίση, να έχουμε πιο γερές βάσεις να την αντιμετωπίσουμε. Η κρίση αυτή ήρθε νωρίτερα και μας πρόλαβε και εν τέλει επισπεύδει την ανάγκη για διαφοροποίηση και μας δίνει έναν επιπλέον λόγο να θέλουμε να εφαρμόσουμε ακόμα πιο νωρίς την Εθνική Στρατηγική για τον τουρισμό.
-Πώς θα λειτουργήσουν φέτος οι ξενοδοχειακές μονάδες; Ποιες είναι οι συστάσεις σας προς τους ξενοδόχους;
-Έχει βγει το πρωτόκολλο λειτουργίας της Κύπρου ως τουριστικού προορισμού για το φετινό καλοκαίρι, για να γνωρίζουν και οι εταίροι μας στο εξωτερικό και οι πελάτες τους τι θα πρέπει να περιμένουν ερχόμενοι στην Κύπρο. Το πρωτόκολλο αυτό –εκτός των άλλων δράσεων που έχουμε αναλάβει– το έχουμε αποστείλει προς τους εταίρους μας από κοινού μαζί με τον Υπουργό Εξωτερικών, Νίκο Χριστοδουλίδη, και τον Υπουργό Μεταφορών, Γιάννη Καρούσο. Στην επιστολή μας υπάρχει εκτενής αναφορά στα πρωτόκολλα που θα εφαρμόζονται και θα επιτρέψουν το άνοιγμα του προορισμού στους επισκέπτες, καθώς και στους συχνούς ελέγχους για τήρηση των μέτρων στην τουριστική βιομηχανία. Όσον αφορά δε στο πρωτόκολλο λειτουργίας των ξενοδοχειακών μονάδων, δίνουμε πάρα πολύ μεγάλη έμφαση σε θέματα καθαριότητας και υγιεινής, στις αποστάσεις που θα πρέπει να τηρούνται και σε μια σειρά από άλλους κανόνες. Είναι ένα πάρα πολύ σημαντικό πρωτόκολλο, γιατί καθορίζει εν πολλοίς τον τρόπο με τον οποίο θα λειτουργήσουν οι επιχειρήσεις. Θα ήθελα να πω όμως ότι ως χώρα λειτουργούμε ήδη με πάρα πολύ υψηλά πρότυπα καθαριότητας. Να μην ξεχνάμε εξάλλου ότι δουλεύουμε πάρα πολύ με τη βρετανική αγορά, μια πάρα πολύ δύσκολη αγορά, και αυτό από μόνο του δημιουργεί μεγάλες προσδοκίες σε ό,τι αφορά θέματα ασφάλειας και υγιεινής. Αυτό που εμείς λέμε προς τους ξενοδόχους είναι ότι φέτος θα είναι μια χρονιά πολύ διαφορετική από τις άλλες και, πέραν των δράσεων του Υφυπουργείου για να φέρει νέες αγορές στο τραπέζι, θα χρειαστεί επιπλέον προσπάθεια και από τον ιδιωτικό τομέα. Εμείς ως Υφυπουργείο θα φέρουμε τους οργανωτές ταξιδιών στο τραπέζι των συζητήσεων. Αυτό όμως δεν είναι αρκετό. Θα πρέπει ο ιδιωτικός τομέας να έχει ανοικτό μυαλό, για να μπορεί να συνεργαστεί με άλλες αγορές, πέραν των παραδοσιακών που είχαμε μέχρι σήμερα.
-Αυτό θα μπορούσε να σημαίνει και αλλαγή στην τιμολογιακή πολιτική, εφόσον προκύπτουν νέες ανάγκες και δεν υπάρχει η ασφάλεια των μαζικών κρατήσεων των προηγούμενων χρόνων;
-Σίγουρα προκύπτουν νέες ανάγκες, όμως φέτος ο ανταγωνισμός θα είναι ακόμα πιο έντονος, αφού θα ταξιδέψουν πολύ λιγότεροι τουρίστες, λίγοι προορισμοί θα ανοίξουν on time, λιγότερες αεροπορικές εταιρείες θα πραγματοποιήσουν πτήσεις, ενώ λόγω των αποστάσεων το κόστος θα είναι υψηλότερο. Έτσι, δεν αναμένω ότι θα υπάρξουν μεγάλες τροποποιήσεις στην τιμολογιακή πολιτική, είτε προς τα πάνω είτε προς τα κάτω. Και για να είμαι ειλικρινής, δεν θεωρώ ότι είναι κάτι που μακροπρόθεσμα θα έχει όφελος για την Κύπρο. Δεν είναι πάντα ό,τι καλύτερο με το παραμικρό να γίνονται τεράστιες αυξομειώσεις στις τιμές.
-Ποια είναι τα μηνύματα που λαμβάνετε από τους ξένους οργανωτές ταξιδιών; Τι είναι αυτό που τους προβληματίζει περισσότερο;
-Ο μεγάλος τους προβληματισμός είναι η κατάσταση στη δική τους χώρα. Βλέπω έναν μεγάλο θαυμασμό από τους εταίρους μας στο εξωτερικό για το πόσο καλά διαχειριστήκαμε την πανδημία, αλλά και για το γεγονός ότι ήμασταν σε θέση να μιλάμε τεκμηριωμένα για το πότε θα ήμασταν έτοιμοι χρονικά να ανοίξουμε ως προορισμός. Όπως σας έχω πει, αυτό που ανησυχεί περισσότερο τους οργανωτές ταξιδιών είναι η κατάσταση στη δική τους χώρα και το πότε θα δοθούν εκείνες οι ταξιδιωτικές οδηγίες οι οποίες θα τους επιτρέψουν να εργαστούν. Στη Νορβηγία, για παράδειγμα, υπάρχει ταξιδιωτική οδηγία ότι μέχρι τα μέσα Αυγούστου είναι καλύτερα να μην ταξιδέψει ο κόσμος. Αντιλαμβάνεστε λοιπόν ότι δεν είναι αρκετό να είμαστε εμείς «καθαροί» και να έχουμε διαχειριστεί σωστά την κατάσταση.
Τα σχέδια κινήτρων
-Έχετε καταρτίσει κάποιο έκτακτο σχέδιο δράσης προκειμένου να δώσετε επιπλέον κίνητρα στους τουρίστες για να προτιμήσουν την Κύπρο;
-Έχουμε καταρτίσει σχέδια κινήτρων για τον εγχώριο τουρισμό, αλλά και για να βοηθήσουμε εκεί και όσο μπορούμε με κοινωνικό τουρισμό, με οργανωμένες εκδρομές ή μικρές αποδράσεις 3-4 ημερών. Όσον αφορά τον εξωτερικό τουρισμό, ετοιμάσαμε ένα έκτακτο πλάνο δράσεων, το οποίο περιλαμβάνει αρκετά φεστιβάλ και events, που θα πραγματοποιηθούν στην Κύπρο προς το τέλος της χρονιάς, αλλά και διάφορες άλλες ενέργειες που σχετίζονται με την προβολή της Κύπρου. Αισθανόμαστε ότι αυτό που χρειάζεται τώρα η Κύπρος είναι περισσότερη προβολή και ενημέρωση στο εξωτερικό για το ότι έχουμε διαχειριστεί πάρα πολύ καλά την κατάσταση και ότι είμαστε ένας ασφαλής προορισμός. Φέτος το θέμα που έχουμε να αντιμετωπίσουμε δεν είναι μόνο το οικονομικό. Πρέπει να δείξουμε ότι η Κύπρος, σε μια δύσκολη περίοδο, κατάφερε να σταθεί και να δεχθεί κόσμο, ώστε να μας έχουν στα υπ’ όψιν τους και για του χρόνου. Το 2021 θα είναι μια πάρα πολύ σημαντική και δύσκολη χρονιά (ελπίζω όχι όπως η φετινή), γι’ αυτό είναι καίριας σημασίας το ότι έχουμε καταφέρει να ανοίξουμε ως προορισμός. Βοηθά σε θέματα ψυχολογίας.