Του Χρήστου Μιχάλαρου
Την πρώτη αμιγώς κυπριακή διαδικτυακή πλατφόρμα πλειστηριασμών ακινήτων εγκαινιάζει η εταιρία G&P Lazarou, σε μια κίνηση εκσυγχρονισμού και απλοποίησης της διαδικασίας. Η πλατφόρμα θα φέρει την ονομασία “G&P Lazarou Auction” και θα είναι διαθέσιμη στο κοινό στις 12 Ιουνίου.
Σε συνέντευξή του στο Economy Today, ο Διευθύνων Σύμβουλος της εταιρίας Πέτρος Λαζάρου αναφέρει ότι πρόκειται για μια πλατφόρμα η οποία θα συγκεντρώνει ακίνητα από πελάτες που επιθυμούν άμεση και γρήγορη πώληση, τα οποία βγουν στην αγορά μέσω της διαδικασίας του ηλεκτρονικού πλειστηριασμού.
“Ο πρώτος πλειστηριασμός είναι προγραμματισμένος για τις 12 Ιουνίου, ώρα 10:00 πμ. Σε γενικές γραμμές, θα υπάρχουν πολύ μεγάλες ευκαιρίες για τους αγοραστές, καθώς η τιμή έναρξης θα είναι αρκετά χαμηλή στα περισσότερα από τα ακίνητα. Για παράδειγμα, οικόπεδο το οποίο εκτιμάται στις 90.000 ευρώ, θα ξεκινήσει από 50.000 ευρώ και αναλόγως της ζήτησης στη δημοπρασία, θα διαμορφωθεί και η τελική τιμή”, λέει χαρακτηριστικά.
Στην συνέντευξη που ακολουθεί, ο κος Λαζάρου μίλησε για την κτηματαγορά στην εποχή της κρίσης, τις ευκαιρίες, αλλά και το πώς το κράτος θα πρέπει να αναδιαμορφώσει τις διαδικασίες προκειμένου να υπάρξουν καλύτερα αποτελέσματα στον τρόπο που λειτουργεί η αγορά και διαμορφώνεται η πολεοδομία.
Κύριε Λαζάρου, εκείνο που καταλαβαίνουμε από την περιρρέουσα ατμόσφαιρα, είναι ότι η κτηματαγορά θα υποστεί γερό πλήγμα.
Είναι πολύ νωρίς για να εκφράσου με μια ακριβή γνώμη και να δούμε τα αποτελέσματα της κρίσης. Σίγουρα η κοινή γνώμη προαποφασίζει για το τι θα γίνει σε αυτές τις περιπτώσεις. Οι οικονομολόγοι και τα ΜΜΕ μιλούν για ύφεση 4%-7%, που σημαίνει ότι μπορεί να γίνει και 10%. Το θέμα είναι η κάθε εταιρία τι θέση θα πάρει ώστε να προσελκύσει μερίδιο της αγοράς. Την ώρα που όλοι είμαστε κλεισμένοι μέσα, βλέπω φίλους που μένουν σε διαμέρισμα να θέλουν να μετακομίσουν σε σπίτι, ώστε να μπορούν να αναπνεύσουν, να έχουν αυλή ή και πισίνα αν έχουν την οικονομική δυνατότητα. Σκέφτονται: αφού έχω τα χρήματα, γιατί να μην αγοράσω τώρα το σπίτι που ήθελα; Κάποιοι τις ημέρες του εγκλεισμού μου τηλεφώνησαν λέγοντάς μου ότι το σπίτι που ήθελαν επί πολλά χρόνια να αγοράσουν στον Πρωταρά, θα το αγοράσουν φέτος, διότι βλέπουν ότι μπορεί να έχουν μια καλύτερη τιμή.
Ο κορωνοϊός άλλαξε το προφίλ των αγοραστών;
Τρεις είναι οι κατηγορίες αγοραστών σήμερα: (α) όσοι δεν είχαν χρήματα και ήταν πάντα επιφυλακτικοί, (β) οι αναποφάσιστοι που ο κορωνοϊός τους έκανε αποφασιστικούς και (γ) οι οπορτουνιστές που χτυπούν τις ευκαιρίες σε περιόδους που υπάρχει μια περιρρέουσα ατμόσφαιρα η οποία ρίχνει τις τιμές, όπως η σημερινή. Εμείς ως εταιρία δεν διπλασιάσαμε τις διαφημιστικές μας δαπάνες, τις τριπλασιάσαμε, είτε μεγαλώνοντας την δαπάνη και τις αναφορές εκεί που είχαμε διαφήμιση και βάζοντας νέες διαφημίσεις στα ΜΜΕ που δεν είχαμε. Παίζουμε πιο επιθετικά.
Άρα πέφτουν οι τιμές;
Εκτιμώ ότι η αγορά θα κινηθεί με τους ντόπιους και οι τιμές θα υποχωρήσουν λίγο τεχνικά. Εκείνοι που αγόραζαν και πουλούσαν σε Κινέζους επενδυτές, το έκαναν με με μεγάλες προμήθειες. Πλέον, εκεί που πωλούσαν ένα ακίνητο έναντι 200.000 ευρώ σε ξένους, πλέον στον Κύπριο θα το δώσουν στις 120.000 ευρώ, χωρίς το καπέλο και τους μεσάζοντες (δικηγόροι, λογιστές κλπ) και σίγουρα πιο κοντά στην πραγματική αξία του ακινήτου.
Αυτό προϋποθέτει ότι υπάρχουν λεφτά στην άκρη, τα οποία πλέον θα πέσουν στα ακίνητα.
Αφού οι οι τράπεζες έχουν πλεονάζουσα ρευστότητα. Πού την βρήκαν; Δεν είναι χρήματα των καταθετών;
Περιγράφετε ένα σενάριο ευκαιρίας, εν πολλοίς.
Αναλόγως πώς θα το βλέπει κανείς. Αν θέλει να το δει ως καταστροφή ή ως ευκαιρία. Εγώ το βλέπω ως ευκαιρία και πρόκληση για να δείξουμε αν είμαστε καλοί καραβοκύρηδες ή όχι.
Το γεγονός ότι δεν θα έρθουν τόσα διαβατήρια όσα πέρσι ή πρόπερσι, πλήττει την κτηματαγορά;
Φυσικά και την πλήττει, αλλά δεν έρχεται και το τέλος του κόσμου. Το ποσοστό που θα χαθεί υπολογίζω να είναι μέχρι 10% στο εσωτερικό και μέχρι 50% στα παράλια. Πρόκειται για ένα σοβαρό ποσοστό. Μπορεί όμως να μην έρθουν επενδυτές που θα θέλουν διαβατήριο, αλλά μερικές εταιρίες όπως ήρθε παλαιότερα η Wargaming και να καλύψουν το ποσοστό της απώλειας για την οικονομία. Το θέμα δεν είναι όμως πόσα διαβατήρια θα έρθουν, αλλά ποιοι και πώς θα έρθουν.
Αυτοί δεν έρχονται μόνοι τους. Αν τους θέλετε, ιδιώτες και κράτος, θα πρέπει να τους προσελκύσετε σωστά.
Περισσότερο κοιτάζω προς τον ιδιωτικό τομέα. Το μεγάλο μου παράπονο από το κράτος είναι ότι η γραφειοκρατία που έχουμε σκοτώνει την ανάπτυξη. Επίσης, προσωπικά είμαι κατά τού να μειωθούν οι μισθοί του δημόσιου, του ιδιωτικού τομέα και των τραπεζικών υπαλλήλων. Αν ξαναγίνει κάτι τέτοιο, θα μπούμε σε έναν φαύλο κύκλο τον οποίο στο τέλος, εμείς ως επιχειρήσεις, θα τον πληρώσουμε ακριβά. Για παράδειγμα, αν αφαιρέσω από τον μισθό της γραμματέως μου 15%, θα κάνω ζημιά στην επιχείρησή μου κατά 30%. Έτσι το βλέπω.
Ποιες περιοχές έχουν τα λεγόμενα φιλέτα σήμερα; Μπορούμε σήμερα να μιλάμε για ευκαιρίες-φιλέτα;
Στην κτηματαγορά δεν παίζουν ρόλο μόνο οι περιοχές, αλλά και ο τρόπος ζωής και το συναίσθημα. Αν η πεθερά μου μένει στα Λατσιά κι έχω μικρό παιδί, θα επιλέξω να ζήσω κάπου εκεί κοντά. Ευκαιρία σημαίνει αυτό που χρειάζεσαι. Από εκεί και πέρα, υπάρχουν τάσεις πολύ απλές οι οποίες διέπονται από μια τετραγωνισμένη λογική. Οι “millennials” στρέφονται κοντά στα αστικά κέντρα και στο διαμέρισμα, η μεσαία τάξη που θέλει σπίτι σε ένα μικρό οικόπεδο και οι “luxury” που ψάχνουν για κάτι μεγάλο. Σε όποια πόλη κι αν αποφασίσουν να μείνουν.
Ακούσατε την ιστορία με την οδό Γλάδστωνος στην Λευκωσία και την κατασκευή ενός ψηλού κτιρίου στην οποία αντιδρούν οι κάτοικοι, διότι θα αλλοιώσει τον χαρακτήρα της περιοχής.
Σε αυτές τις περιπτώσεις -μιλάω γενικώς- θα πρέπει να λαμβάνετα υπόψη το λαϊκό αίσθημα. Ακόμα κι αν χτιστεί το ψηλό κτίριο, δεν θα έχει καλά αποτελέσματα, διότι από την στιγμή που ο κόσμος της περιοχής είναι εναντίον και θα συνεχίσει να υπάρχει αυτή η δυσαρέσκεια, ποιος θα θέλει να αγοράσει ένα διαμέρισμα σε μια τέτοια “εχθρική” γειτονιά, δίνοντας το μήνυμα ότι επιβραβεύει το τερατούργημα; Εγώ πάντως δεν θα το έκανα.
Θα αντέξει η μνήμη του λαϊκού αισθήματος για τόσα χρόνια λέτε;
Η μνήμη μπορεί να είναι μικρή, αλλά το Facebook είναι μεγάλο. Κάποτε υπήρχε μια ταβέρνα στην Αγλαντζιά στην οποία ο επιχειρηματίας κλότσησε ένα γατάκι με αποτέλεσμα αυτό να πεθάνει. Η κατακραυγή του κόσμου ήταν τόσο μεγάλη που η ταβέρνα έκλεισε. Προσωπικά, ούτε θα ήθελα να επιβραβεύσω έναν τέτοιο επιχειρηματία, ούτε θα με άφηνε η λαϊκή κατακραυγή.
Σημειώνεται ότι μετά την δημοσίευση ο επιχειρηματίας επιβεβαίωσε ότι δεν θέλει να κάνει πύργο αλλά να πάει από 5 σε 7 και σε καμία
Στηρίζετε τον τοπικό, παραδοσιακό χαρακτήρα στις γειτονιές, λοιπόν.
Είμαι υπέρ του σωστού πολεοδομικού σχεδιασμού και της διατήρησης της παράδοσης.
Είστε υπέρ των πολεοδομικών ζωνών αποκλειστικά με πύργους;
Ναι, αρκεί να γίνουν στον σωστό τόπο και με τις σωστές προδιαγραφές για το κυκλοφοριακό και το περιβάλλον. Για παράδειγμα, δεν είμαι εναντίον των πύργων στην Λεμεσό, αλλά αν σήμερα, που οι πύργοι δεν έχουν ολοκληρωθεί, χρειάζεσαι 45’ για να μετακινηθείς από το ξενοδοχείο σου στην παραλιακή μέχρι την μαρίνα, σκεφτείτε τι θα γίνει όταν τελειώσουν όλες αυτές οι αναπτύξεις Τι αξία θα έχει αυτή η γη όταν δεν θα μπορεί κανείς να μετακινηθεί, δεδομένου ότι δεν υπάρχουν δημόσιες συγκοινωνίες και μετρό; Το ίδιο και χειρότερα συμβαίνει στον Πρωταρά σε ώρες αιχμής. Φαντάζεστε να χτιστούν κι εκεί πύργοι; Όπως είπα και πριν, είμαστε υπέρ της λιγότερης γραφειοκρατίας, αλλά όλα θα πρέπει να γίνονται με σωστό σχεδιασμό και σωστές διαδικασίες. Με την ίδια, αποτυχημένη συνταγή δεν μπορούμε να έχουμε διαφορετικό αποτέλεσμα.