Του ΚΑΘΗΓΗΤΗ Λεωνίδα Φυλακτού*
Το 2021 το υποδεχτήκαμε με πολλά ερωτηματικά και ανησυχίες και με ανοικτά όλα τα ενδεχόμενα. Προερχόμενοι από μια χρονιά η οποία έφερε κατακόρυφες αλλαγές και αναταράξεις σε όλους τους τομείς, προσπαθήσαμε να είμαστε προετοιμασμένοι για κάθε ενδεχόμενο, με βάση τις συνθήκες που είχαμε ήδη ζήσει, με μοναδικό σταθερό την αποστολή μας, που δεν είναι άλλη από την προσφορά μας προς τη χώρα μας. Χωρίς καμία έκπτωση στην ποιότητα των δραστηριοτήτων μας, συνεχίσαμε τη λειτουργία μας μέσα από τους πυλώνες της έρευνας, της εκπαίδευσης και της ιατρικής περίθαλψης, πυλώνες που αλληλοσυνδέονται, αλληλοϋποστηρίζονται και αλληλοενισχύονται με μοναδικό σκοπό την αναβάθμιση της ποιότητας ζωής των ασθενών μας αλλά και του βιοτικού επιπέδου των πολιτών της χώρας μας.
Το 2021, το Ινστιτούτο Νευρολογίας και Γενετικής Κύπρου (ΙΝΓΚ) συνέχισε να δηλώνει παρόν στη μάχη κατά της πανδημίας, με το Τμήμα Μοριακής Ιολογίας να διεξάγει, για λογαριασμό του Υπουργείου Υγείας, μοριακές εξετάσεις για τον κορωνοϊό, και συνάμα να παρέχει οποιαδήποτε άλλη υπηρεσία τού είχε ζητηθεί. Το Υπουργείο, αναγνωρίζοντας τη δυναμική και το έργο του Εργαστηρίου, το οποίο διαφάνηκε από την πρώτη κιόλας μέρα που παρίστατο η ανάγκη, το αναγνώρισε ως το Εργαστήριο Αναφοράς για τον SARS-COV-2, ενώ παράλληλα συνέχισε και τις υπόλοιπες δραστηριότητές του, εξίσου σημαντικές, όπως και όλα τα υπόλοιπα Τμήματα του Ινστιτούτου, σε όλους τους πιο πάνω τομείς, πάντοτε βέβαια σε εναρμόνιση με τη νέα πραγματικότητα.
ΓΝΩΡΙΖΑΜΕ ΟΤΙ ΒΑΔΙΖΟΥΜΕ ΣΤΟ ΑΓΝΩΣΤΟ…
Επειδή ζούμε πρωτόγνωρες καταστάσεις, με άγνωστο ορίζοντα, έπρεπε να μάθουμε να ζούμε με αυτό, αναθεωρώντας μεν τον τρόπο δράσης μας, εκπληρώνοντας δε πάντα στο ακέραιο το έργο μας. Το άγνωστο και η φοβία για το τι μέλλει γενέσθαι μπορεί να μας άφησαν αρχικά μετέωρους, αλλά ήταν και ευκαιρία για διερεύνηση άλλων τρόπων διεκπεραίωσης των δραστηριοτήτων μας. Ως κέντρο αριστείας και τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, δεν είχαμε περιθώρια επανάληψης μιας χρονιάς ίδιας με την περσινή, έτσι ξαναξεκινήσαμε τις μηχανές, πιο δυναμικά, γνωρίζοντας όμως ότι βαδίζουμε στο άγνωστο, έχοντας όμως χτίσει τους μηχανισμούς εκείνους που δεν θα μας άφηναν εκτεθειμένους. Ως εκ τούτου, προσαρμόσαμε τη δράση μας στις ανάγκες της χώρας, δίνοντας έμφαση και προτεραιότητα στην πανδημία, χωρίς όμως να χάνουμε τον στόχο μας και την προσφορά μας και στις άλλες μας υπηρεσίες. Οι υπηρεσίες μας προς τους ασθενείς μπορεί να μειώθηκαν ελαφρώς σε αριθμό (λόγω των περιοριστικών μέτρων), δεν μειώθηκαν όμως σε ποιότητα. Τα ερευνητικά μας προγράμματα συνεχίστηκαν και επιπρόσθετα εμπλουτίστηκαν με νέες θεματικές, συμπεριλαμβανομένου και του κορωνοϊού, ενώ τα μεταπτυχιακά μας προγράμματα συνεχίστηκαν με έναν συνδυασμό διαδικτυακής και επιτόπου φοίτησης, χωρίς να χάνεται η ποιότητα.
ΤΙ ΑΝΕΔΕΙΞΕ Η ΠΑΝΔΗΜΙΑ
Η πανδημία ανέδειξε πολλές αδυναμίες, με τη μεγαλύτερη να είναι η ανάγκη για περαιτέρω ανάπτυξη της ψηφιακής τεχνολογίας σε όλους τους τομείς. Όπως ανέφερα και πιο πάνω, ο κορωνοϊός επηρέασε την παροχή των υπηρεσιών μας, με ελαφριά μείωση στον όγκο των υπηρεσιών μας, όμως γρήγορα βρήκαμε τους ρυθμούς μας με τα νέα δεδομένα. Ανεπηρέαστο δεν έμεινε ούτε και το εκπαιδευτικό μας σύστημα, αρχικά τουλάχιστον, γιατί δεν υπήρξαν ή δεν έγιναν άμεσα οι προσπάθειες εκείνες για στήριξη της εκπαίδευσης, ενός τομέα ο οποίος συνδράμει ουσιαστικά στη βιοτική, οικονομική και πολιτισμική ανάπτυξη μιας χώρας. Η εκπαίδευση χρειάζεται συνεχή στήριξη για να μπορέσει να αποδώσει και να φέρει καρπούς. Όσο για την έρευνα, έχει παρατηρηθεί μείωση στις ευκαιρίες χρηματοδότησης ερευνητικών προγραμμάτων άλλων θεματικών πέραν του κορωνοϊού, αφού τα περισσότερα κονδύλια έχουν δαπανηθεί για αυτό. Παρ’ όλα αυτά, το ΙΝΓΚ συνέχισε την παραγωγή ερευνητικού έργου, που κατέληξε σε αρκετές δημοσιεύσεις σε έγκριτα επιστημονικά περιοδικά.
Προκλήσεις υπάρχουν πολλές και θα πρέπει να αντιμετωπιστούν. Πολλές επιχειρήσεις και πολλοί κλάδοι έχουν πληγεί. Ο κόσμος έχει πληγεί τόσο ψυχολογικά όσο και οικονομικά τα τελευταία δύο χρόνια. Η νέα χρονιά θα πρέπει να αποτελέσει χρονιά επανεκκίνησης για όλους, σε όλους τους τομείς, και η πολιτεία θα πρέπει να σταθεί αρωγός σε όλους μας για την ευημερία και τη βιοτική ανάπτυξη της χώρας μας. Όλο αυτό αποτέλεσε μάθημα για όλους μας και ως χώρα θα πρέπει να αδράξουμε τις ευκαιρίες για αλλαγή, αναπροσαρμογή και ανάπτυξη, που προκύπτουν μέσα από αυτή την πρωτόγνωρη συνθήκη που ακόμα υφίσταται και επηρεάζει την ανθρωπότητα. Το μεγαλύτερο βάρος πέφτει στο κράτος, το οποίο είναι αυτό που δίνει τα εφόδια και τα μέσα για κάτι τέτοιο. Εναπόκειται στην πολιτεία να βρει τους τρόπους στήριξης, έτσι ώστε να μη βιώσουμε ξανά τις ίδιες καταστάσεις. Ιδιαίτερης σημασίας είναι η ύπαρξη υποδομών υψηλών προδιαγραφών που να μπορούν ανά πάσα στιγμή να είναι έτοιμες έτσι ώστε να αντιμετωπίσουν έκτακτες ανάγκες όπως αυτές που βιώνουμε. Το στοίχημά μας είναι αυτό: Ο κορωνοϊός ήρθε για να μείνει και πρέπει να μάθουμε να ζούμε με αυτόν. Η χώρα, όλοι μας, έχουμε ανάγκη να επανέλθουμε σε κανονικούς ρυθμούς επαναπροσαρμογής και λειτουργίας στις νέες συνθήκες.
Κέντρα όπως το Ινστιτούτο χρειάζονται τη στήριξη της πολιτείας για να μπορέσουν να αντεπεξέλθουν έτσι ώστε με τη σειρά τους να στηρίξουν τους πολίτες και την ίδια τη χώρα. Ως Ινστιτούτο, είμαστε πάντα στο πλευρό της πολιτείας, στηρίζοντας κάθε προσπάθειά της. Η αποστολή μας, ίδια πάντοτε. Η δημιουργία του νέου κτιρίου –του μεγαλύτερου αναπτυξιακού έργου του Ινστιτούτου, στο οποίο θα στεγαστούν νέες ερευνητικές ομάδες σε νέες θεματικές τεχνολογίας αιχμής στο ευρύτερο πεδίο των δραστηριοτήτων του Ινστιτούτου, τομείς οι οποίοι θα ενισχύσουν και τους άλλους δύο, εκπαίδευση και υπηρεσίες– βρίσκεται σε εξέλιξη, με την υλοποίησή του να ολοκληρώνεται σε περίπου δύο χρόνια. Με την επέκταση αυτή, η αποστολή του Ινστιτούτου θα ενισχυθεί και θα διευρυνθεί περαιτέρω, προσφέροντας ακόμη περισσότερα στους συνανθρώπους μας και στη χώρα μας.
*Γενικός Εκτελεστικός Διευθυντής και Ιατρικός Διευθυντής του Ινστιτούτου Νευρολογίας και Γενετικής Κύπρου (ΙΝΓΚ)