Του Διονύση Σινάνου, CFA*
Ο αποπληθωρισμός, η πτώση δηλαδή των τιμών σε αρκετά αγαθά, αποτελεί μία από τις βασικές οικονομικές συνέπειες της πανδημίας του νέου κορωνοϊού. Το πετρέλαιο δεν θα μπορούσε να αποτελεί εξαίρεση, λαμβάνοντας υπόψη τη δραματική μείωση της ζήτησης καυσίμων λόγω των περιοριστικών μέτρων που έχουν ληφθεί σχεδόν σε όλο τον κόσμο, αλλά και της προσωρινής διαμάχης ανάμεσα στη Σαουδική Αραβία και τη Ρωσία τον Μάρτιο, η οποία οδήγησε αρχικά στην αύξηση της προσφοράς του “μαύρου χρυσού”.
Τα μέτρα των κυβερνήσεων οδήγησαν σε μεγάλη μείωση της βιομηχανικής παραγωγής και της εμπορικής δραστηριότητας, επομένως και της κατανάλωσης ενέργειας, με συνέπεια τα αποθέματα αργού να είναι πλέον άφθονα. Η ελεύθερη πτώση της ζήτησης του “μαύρου χρυσού” αποτελεί σοβαρό κίνδυνο για ντόμινο στο χρηματοπιστωτικό σύστημα, καθώς πολλές εταιρείες σχιστολιθικής παραγωγής στις ΗΠΑ έχουν δανειστεί υπέρογκα ποσά, είτε από αμερικάνικες τράπεζες είτε από την ομολογιακή αγορά και βρίσκονται τώρα σε οικονομικό αδιέξοδο. Πιο συγκεκριμένα, η καταβύθιση της ζήτησης του πετρελαίου φέρνει μεγάλες απώλειες εσόδων και αναστολή εργασιών σε μεγάλους ενεργειακούς κολοσσούς, και προβλέπεται να οδηγήσει αρκετούς από αυτούς σε αθετήσεις χρεών και χρεοκοπίες, οι οποίες με τη σειρά τους θα προκαλέσουν τεράστια ζημία σε τράπεζες και δανειστές.
Την ίδια ώρα η καθυστέρηση στην επίτευξη συμφωνίας του ΟΠΕΚ και άλλων πετρελαιοπαραγωγικών χωρών, συμπεριλαμβανομένης και της Ρωσίας, για τον περιορισμό της παγκόσμιας παραγωγής, έφερε δυσάρεστα αποτελέσματα. Η Σαουδική Αραβία προέβη σε αύξηση της παραγωγής προκειμένου να διεκδικήσει μεγαλύτερο μερίδιο στην αγορά, παράγοντας καθοριστικός στην αρχικά κατακόρυφη πτώση των τιμών του “μαύρου χρυσού” τον Μάρτιο. Αποτέλεσμα αυτού ήταν ένα ντόμινο συνεπειών τόσο για τις οικονομίες κρατών που παράγουν το πετρέλαιο, όσο και για τις οικονομίες που το καταναλώνουν, με τις ΗΠΑ να διαμεσολαβούν τον Απρίλιο στην τελική επίτευξη συμφωνίας για μείωση της προσφοράς.
Βλέποντας την τιμή του πετρελαίου συμπιεσμένη, ακόμα και μετά την επίτευξη της συμφωνίας του ΟΠΕΚ, κατανοούμε ότι η εμπιστοσύνη των αγορών έχει ήδη δεχθεί ισχυρό πλήγμα. Παρόλο που η ζήτηση εξακολουθεί να παραμένει σε χαμηλά επίπεδα, η εμπιστοσύνη μπορεί να αντισταθμιστεί με συντονισμένες επεκτατικές δημοσιονομικές και νομισματικές πολιτικές, για την αποφυγή ενός πιστωτικού επεισοδίου, το οποίο μπορεί να δημιουργήσει ντόμινο σε άλλους τομείς της οικονομίας.
Τέλος, κλειδί για την αντιμετώπιση της πτωτικής πορείας των τιμών πετρελαίου αποτελεί και ο πληθωρισμός. Λαμβάνοντας υπόψη πως το πετρέλαιο είναι βασικός παράγοντας διαμόρφωσης του πληθωρισμού στις οικονομίες, η ιστορικά χαμηλή τιμή έχει επαυξήσει τις αποπληθωριστικές πιέσεις σε παγκόσμιο επίπεδο. Συνεπώς, είναι προς το συμφέρον των κυβερνητικών και νομισματικών αρχών η τιμή του πετρελαίου, όχι μόνο να εξισορροπηθεί σε ανώτερα επίπεδα με επανεκκίνηση της οικονομίας, αλλά και η διακύμανσή του να μειωθεί, με σκοπό την επίτευξη χαμηλού και σταθερού πληθωρισμού σε μεσοπρόθεσμο/μακροπρόθεσμο ορίζοντα.
*Ο Διονύσης Σινάνος είναι μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Συνδέσμου Χρηματοοικονομικών Αναλυτών Κύπρου (CFA Society Cyprus)