*Του Κώστα Μαυρίδη
Προεκλογικά και μετεκλογικά, επαναλάμβανα την έγνοια μου για αποτελεσματική απονομή της δικαιοσύνης σε τομείς με ελλιπή συμμόρφωση προς την νομοθεσία. Η απονομή δικαιοσύνης δεν εξαντλείται στη νομότυπη εναρμόνιση ενός κράτους με τις ευρωπαϊκές και διεθνείς του υποχρεώσεις.
Κάθε κράτος της ΕΕ οφείλει να μεριμνά για την ουσιαστική συμμόρφωση και να διασφαλίζει στην πράξη και ανά πάσα στιγμή τα αποτελέσματα που επιβάλλει η νομοθεσία μέσω των αναγκαίων εγχώριων εργαλείων και μηχανισμών. Πρόσφατα, για πολλοστή φορά, τεκμηρίωσα την ανάγκη εξάλειψης των παράνομων πρακτικών/όρων, που οι τράπεζες χρησιμοποιούν για δεκαετίες στην Κύπρο, όπως άλλωστε προνοεί η ευρωπαϊκή νομοθεσία. Με αφορμή την τελευταία εργασιακή αναταραχή, επικεντρώνομαι στην ανάγκη διασφάλισης των δικαιωμάτων των εργαζομένων, πρωτίστως στον ιδιωτικό τομέα, με αποτελεσματική συμμόρφωση των εμπλεκομένων σε θέματα εργασιακής νομοθεσίας.
Για σκοπούς επεξήγησης, παραθέτω ένα συγκεκριμένο παράδειγμα. Με βάση τις πραγματικότητες, ο εργαζόμενος του ιδιωτικού τομέα είναι ευάλωτος σε αυθαιρεσίες του εργοδότη, ιδιαίτερα στο θέμα παράνομου τερματισμού της απασχόλησης, το οποίο μόνο ενώπιον δικαστηρίου μπορεί να αχθεί για εκδίκαση.
Κατά κανόνα λοιπόν, ο εργαζόμενος, αντιλαμβανόμενος την αδυναμία του (αδυναμία λόγω οικονομικής και άλλης ισχύος του εργοδότη, χρονοβόρας διαδικασίας, δικηγορικών εξόδων κ.ά.) και σκεπτόμενος «ορθολογιστικά», αποφεύγει τη διεκδίκηση της δικαιοσύνης μέσω του δικαστηρίου, του μόνου προσφερόμενου εργαλείου για δικαίωση του στη συγκεκριμένη περίπτωση. Ως αποτέλεσμα, είτε αποφεύγει εντελώς τη νομική οδό, είτε αποδέχεται άδικο συμβιβασμό. Παρόμοια «λογική» επικρατεί και σε άλλες εργασιακές διαφορές. Εν ολίγοις, τα δεδομένα στην πράξη ευνοούν τον δυνατό εις βάρος του αδύνατου, με αποτέλεσμα να επηρεάζεται δυσμενώς η απονομή της δικαιοσύνης και να διαιωνίζεται το χάσμα συμμόρφωσης, ένεκα δεδομένων που δεν αφορούν στην ουσία της διαφοράς!
Τα πιο πάνω ισχύουν για δεκαετίες στην Κύπρο. Εκείνοι που διαφωνούν είναι πρωτίστως όσοι έχουν ίδιον όφελος/συμφέρον από την κατάσταση ως έχει, αλλά το δημόσιο συμφέρον επιβάλλει την διόρθωση μιας στρέβλωσης που αφορά στη δικαιοσύνη. Η πρότασή μου προς τους αρμόδιους είναι για σύσταση Γραφείου Επιτρόπου Εργασίας με εμπειρογνωμοσύνη στο εργασιακό δίκαιο και με αρμοδιότητες που δυνατόν να περιλαμβάνουν και ευρωπαϊκές νομοθεσίες. Οι νομικά τεκμηριωμένες αποφάσεις του θα προβάλλονται με διαφάνεια προς όλους, με τουλάχιστον τρία σοβαρά «κέρδη». Πρώτον και κυριότερο, την καλύτερη απονομή της δικαιοσύνης με εξάλειψη παρανομιών. Δεύτερον, θα λειτουργεί αποτρεπτικά και … διδαχτικά. Τρίτον, ως κράτος και ως κοινωνία, θα εξοικονομούσαμε σημαντικούς πόρους συγκριτικά με το υφιστάμενο σύστημα, που απαιτεί πολύπλοκες διαδικασίες με σοβαρό κόστος και δέσμευση αξιόλογου ανθρώπινου δυναμικού.
Καταλήγοντας, επισημαίνω ότι υπάρχουν καλές πρακτικές/μηχανισμοί στην ΕΕ που μπορούμε να προσαρμόσουμε για την Κύπρο. Ως εισηγητής σε σχετική νομοθεσία του Ευρωκοινοβουλίου φρόντισα να περιληφθεί 100% ευρωπαϊκή χρηματοδότηση για τεχνική υποστήριξη σε τέτοια θέματα, αλλά στην Κύπρο δεν έγινε οτιδήποτε.